اثر کاربرد دوده‌ی کربن و ضایعات مو بر غلظت عناصر سنگین و عملکرد گیاه کاهو و اسفناج تحت تأثیرآبیاری با آب آلوده

استفاده از فاضلاب‏ و پساب‏ شهری و صنعتی (به عنوان آب‏های با کیفیت کمتر برای کشاورزی) می‌تواند منجر به تجمع تدریجی برخی از عناصر سنگین در خاک شود که با ورود به زنجیره غذایی می‏توانند سلامت موجودات زنده را تهدید کنند. با توجه به هزینه‌های گزاف پاکسازی‌های فیزیکی، استفاده از روش‏هایی که باعث کاهش اثرات آلودگی‏های موجود در محیط می‏شوند، منطقی‏تر به نظر می‏رسد. به همین منظور آزمایشی گلدانی در قالب فاکتوریل در طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تیمار دوده‌ی‏کربن و ضایعات مو (هر کدام در دو سطح صفر و سه درصد وزنی به عنوان جاذب) و آب آبیاری (در دو سطح آلوده و غیرآلوده) با استفاده از گیاه کاهو و اسفناج در 3 تکرار (در مجموع 36 نمونه) اجرا گردید. نتایج نشان داد استفاده از آب آلوده باعث کاهش معنی‏دار شاخص‏های رشدی هر دو گیاه گردید که این میزان کاهش با کاربرد جاذب‏ها محدود می‌شود. استفاده از دوده‌ی کربن و ضایعات مو باعث کاهش غلظت سرب گیاه اسفناج به ترتیب به میزان 58 و 25 درصد گردید که در مورد گیاه کاهو کاهش 54 درصدی در میزان سرب با بکارگیری دوده‌ی کربن مشاهده گردید. مقایسه تأثیر جاذب‏ها نشان داد در مورد گیاه اسفناج، دوده‌ی کربن غلظت کادمیوم گیاه را 76 درصد کاهش داد که این مقدار در مورد گیاه کاهو 69 درصد می‌باشد. اثر ضایعات مو  بر مقدار کادمیوم در هردو گیاه غیرمعنی‌دار بود. بنابراین دوده‌ی‏کربن بیشترین مقدار جذب سطحی فلزات را داشته و لذا مؤثرتر از ضایعات مو در کاهش اثرات منفی آنها عمل کرده است.